„Tymczasowe użytkowanie na cele kultury jako narzędzie miastotwórcze wspierające aktywizację społeczno-przestrzenną”

obszar badawczy i współpraca: Biuro Kultury m.st. Warszawy
realizacja: 2022-2023

Projekt realizowany w ramach stypendium m.st. Warszawy dla doktorantów,
edycja IV 2022, jako odpowiedź na zadanie opracowania ilościowych i jakościowych wskaźników pozwalających określać oraz monitorować efekty tymczasowego zagospodarowania działek miejskich na cele kultury.

strona m.st. Warszawy dotycząca projektu
raport końcowy

W konsekwencji kryzysów i przemian społeczno-ekonomicznych ostatnich dekad, wiele ośrodków miejskich odnotowało nadwyżkę podaży opuszczonych i niezagospodarowanych terenów. Z punktu widzenia zrównoważonej urbanizacji jest to niezwykle cenny rezerwuar przestrzenny o dużym potencjale społecznym i ekologicznym. Sposobem na przekształcenie pustych i suboptymalnie wykorzystanych działek są działania na cele kultury, których miastotwórcza rola jest coraz wyraźniej dostrzegana, jednak trudnouchwytna i wymykająca się operacjonalizacji. Przyjmując formę tymczasowego użytkowania przestrzeni inicjatywy kulturalne stają się skutecznym narzędziem ponownego włączenia pustostanów i nieużytków w fizyczną i wyobrażoną strukturę miasta. Nazwanie społeczno-przestrzennych efektów podobnych działań oraz stworzenie zniuansowanego narzędzia oceny może przyczynić się do lepszego zrozumienia ich wpływu na rozwój i regenerację miast, a co za tym idzie skuteczniejszego wsparcia najbardziej wartościowych inicjatyw.

Celem stypendialnego projektu badawczego była pogłębiona analiza zjawiska tymczasowego użytkowania przestrzeni na cele kultury oraz wynikająca z niej metoda oceny dopasowana do zróżnicowanych działań i efektów. By to osiągnąć przeprowadzono badania literaturowe oraz dokonano analizy czterech warszawskich inicjatyw tymczasowego użytkowania. Pozwoliło to na stworzenie Metody wielokryterialnej oceny, w ramach której opisano pozytywne oczekiwane efekty oraz kryteria i wskaźniki ewaluacji. Propozycją wdrożenia rezultatów badań są hybrydowe procedury administracyjne, rekomendacje dla samorządów oraz interaktywna platforma mapowania partycypacyjnego.